Temat spotkań z psychologiem na przestrzeni lat był dosyć
labilny – sama psychologia przeszła (i myślę, że wciąż przechodzi) pewnego
rodzaju transformację od myślenia o niej jako o „sposobie radzenia sobie z
wariatami” do „nauki, która pomaga rozwiązywać problemy, które nas
przerastają”. Przez wiele lat zaburzenia i choroby psychiczne były
marginalizowanie, mówienie o tym, że korzysta się z pomocy terapeuty było
niczym przyznanie się do wyjątkowo brzydkiej skłonności. Ludzie, którzy nie
radzili sobie z problemami po prostu wstydzili się iść do specjalisty, bo bali
się etykietki „wariata”. „czubka” czy „świra”. To z kolei w pewien sposób
przyczyniało się nie tylko do rozwoju chorób i dysfunkcji, ale osiągało
niejednokrotnie bardziej intensywne formy jak odebranie sobie życia lub
szkodliwa ingerencja w swoje zdrowie fizyczne.
Na szczęście w ostatnich latach myślenie o korzystaniu z
pomocy psychologa, psychoterapeuty czy psychiatry się zmienia i współcześnie
osoby borykające się z zaburzeniami doświadczają już mniejszego ostracyzmu niż
nawet parę lat wcześniej. Społeczeństwo otwiera się na to, co do tej pory
stanowiło temat tabu – zaczyna chcieć poznawać inności, otwiera się na
rozumienie innych oraz zjawisk, które mogą się wydawać niezrozumiałe. Duży
udział w tym mają SM i celebryci, którzy w ostatnich latach bardziej otwarcie
mówią o swoich problemach, dzielą się z fanami i obserwatorami gorszymi
chwilami i wpuszczają ich za zasłonę wyeksponowanego uśmiechu. Jednakże
celebrytom i ich wpływowi na postrzeganie zaburzeń i chorób psychicznych
poświęcimy osobny artykuł. Dzisiaj natomiast spróbujemy podzielić się z Wami
praktycznymi wskazówkami do tego, jak przygotować się do pierwszej wizyty u
psychologa.
Najważniejszy pierwszy krok
Wizyta
u lekarza musi być przede wszystkim świadomą decyzją. Musimy zdać sobie sprawę,
że choroba, na którą cierpimy zasadniczo utrudnia nam funkcjonowanie społeczne
oraz codzienne i że czujemy potrzebę, by to zmienić. I ile wizyta u lekarza
rodzinnego, laryngologa czy ortopedy nie wydaje się czymś trudnym, o tyle
wizyta u psychologa jest wydarzeniem dość ważnym, ponieważ w momencie już
pierwszej wizyty, wpuszczamy kogoś obcego na pewien intymny obszar naszego
życia, o którym czasami nie mówimy nawet najbliższym. To czyni decyzję o pójściu
do terapeuty trudniejszą w zrealizowaniu. Tak naprawdę po przełamaniu tej
pierwszej, poważnej bariery, jaką jest pierwsze spotkanie z psychologiem
osiągamy już mały sukces, który – przy trafieniu na dobrego, empatycznego
specjalistę – będziemy mogli przekuć w owocny finał.
Wizyty w czasie pandemii
Pandemia pokrzyżowała plany wielu branżom, w tym branży
psychologicznej. Dotychczasowe spotkania z pacjentem „face to face” musiał
zastąpić kontakt zdalny. Wielu psychologów przyznaje, że jest to dość
kłopotliwe, gdyż w kontakcie osobistym można czerpać wiele informacji nie tylko
ze słów, jakimi posługuje się klient, ale także z jego mowy ciała,
mikroekspresji, mimiki. W sytuacji kontaktu zdalnego psycholog ma dość
ograniczone możliwości obserwowania ww. komponentów komunikacji niewerbalnej, co
zasadniczo skazuje go na opieranie swych interpretacji głównie na słowach
pacjenta. Warto też podkreślić, że pacjenci korzystający do tej pory z grupowej
formy wsparcia (np. psychoterapii grupowej) z uwagi na reżim sanitarny w wielu
miejscach nie mogą uczęszczać na zajęcia grupowe. To wymusza na psychologach
jeszcze intensywniejszą pracę i wzmożone wysiłki, by oferować pacjentom
wsparcie na jak najwyższym poziomie, które ułatwi im radzenie sobie z trudną
sytuacją epidemiczną w kraju.
O czym należy pamiętać, umawiając się na wizytę do
psychologa?
Przede wszystkim musisz uświadomić sobie, że coś w Twoim
życiu nie działa tak, jak powinno i chcesz sam z siebie to zmienić. Terapia ma
sens tylko wtedy, gdy decydujesz się na nią dobrowolnie – i nie ma tutaj
znaczenia, czy zgłaszasz się do psychologa, czy do terapeuty uzależnień.
Następnie poszukaj najbliższego ośrodka zdrowia psychicznego, w którym możesz
umówić się na konsultację – najlepiej na NFZ. Celem pierwszej konsultacji jest
określenie przez psychologa lub psychiatrę wstępnego poziomu złożoności Twojego
problemu i dopasowanie do niego intensywności oddziaływań – psychologicznych
lub psychiatrycznych połączonych z farmakoterapią. Umawiając się jednak na
pierwszą wizytę pamiętaj, że w wielu poradniach czy przychodniach warunkiem do
skorzystania z usług psychologa/psychiatry jest skierowanie od lekarza
rodzinnego. Jeśli więc nie masz możliwości uzyskania takiego skierowania, udaj
się do najbliżej zlokalizowanego Centrum Zdrowia Psychicznego, gdzie
skierowanie takie nie jest wymagane.
Umówiłem się na wizytę – i co dalej?
Gdy umówisz się już na wizytę, pamiętaj, że
psycholog nie zacznie stawiać ci już na dzień dobry rozwiązań, które będziesz
mógł wcielić w życie. Pierwsza wizyta (czasami nawet pierwsze dwie wizyty)
poświęca się z reguły na zebranie wszelkich danych użytecznych z punktu
widzenia późniejszej diagnozy oraz informacji o stanie zdrowia pacjenta. Jak
wspomnieliśmy wyżej, na pierwszym spotkaniu określa się też jakiej pomocy
precyzyjnie potrzebujesz i wówczas podejmuje się decyzję o tym co dalej. Na
podstawie zebranych danych psycholog określa WSTĘPNĄ DIAGNOZĘ, to znaczy czyni
pewne spostrzeżenia z jakim zjawiskiem będziecie prawdopodobnie pracować w
najbliższym czasie. Jest to wręcz forma hipotezy, którą psycholog w trakcie
spotkań może uzupełniać lub nieznacznie zmieniać. Dlatego ważne jest, by w
momencie zdecydowania się na terapię konsekwentnie na nią uczęszczać – wówczas
łatwiej będzie określić problem, z jakim się zmagamy. Podczas wywiadu określa
się również formę, jaką przybierze współpraca pacjent-klient: czy będzie to
psychoterapia, wsparcie psychologiczne, interwencja kryzysowa, itd.).
O co mogę zostać zapytany?
Aby łatwiej było na kolejnych spotkaniach podejmować
pracę nad problemem, psycholog z reguły zadaje kilka pytań. Najczęściej dotyczą
one tego, od jak dawna pacjent odczuwa problemy w swoim funkcjonowaniu, jak te
problemy manifestują się w jego życiu, jakiego obszaru funkcjonowania dotyczą?
Próbuje się też określić co poprzedzało pojawienie się problemu – czy pacjent
doświadczył jakiejś traumy? Może w jego życiu w dość krótkim czasie wystąpiła
seria dość poważnych zmian, do których nie zdążył się zaadoptować? A może
związane jest to z aktualną sytuacją w kraju, może pacjent doświadczył jakichś
trudnych chwil w pracy? W kolejnym kroku psycholog pyta o to, jakie pacjent
dostrzega skutki tego, co się dzieje w jego życiu? Jak teraz wyglądają jego
relacje ze sobą i z innymi? Co uległo pogorszeniu? W którym aspekcie pacjent
czuje niedosyt, a w którym ma wrażenie,
że dzieje się za dużo?
Następnie psycholog zada Ci kilka pytań o Twoją sferę biograficzną – jak
wygląda Twoja sytuacja życiowa? Mieszkaniowa? Czy masz stałą pracę czy
dorywczą? Jak wygląda Twoje życie uczuciowe? Jak wyglądają Twoje relacje z
bliskimi? Te wszystkie pytania pozwolą psychologowi sprawdzić, czy problem nie
wynika z kwestii związanych z Twoją sferą zawodowo-rodzinną oraz pozwoli
określić już mniej więcej kierunek przyszłej terapii.
Kolejnymi pytaniami,
jakie możesz usłyszeć od psychologa będą pytania o to jak zazwyczaj reagujesz
gdy pojawia się problem. Jakie są Twoje zachowania? Jakie pojawiają się myśli,
gdy przychodzi kryzysowy moment? Jakie rezultaty przynoszą Twoje sposoby
poradzenia sobie z daną sytuacją? Ponadto psycholog prawie na pewno zapyta Cię
o ewentualne wcześniejsze występowanie opisywanego problemu. Czy przedtem
pojawiały się w Twoim życiu jakieś objawy, które mogłyby sugerować początek
opisywanych trudności? Dla przykładu: jeśli ktoś zdradza objawy fobii
społecznej psycholog może zapytać o to, czy w dzieciństwie osoba również miała
problem z wystąpieniami np. na szkolnych akademiach lub w większej grupie
ludzi? A może problemy te zaczęły się pojawiać później, po wystąpieniu jakiegoś
konkretnego wydarzenia? W tym miejscu psycholog zapyta Cię również czy
korzystałeś już wcześniej z pomocy psychologa lub psychiatry. Ta informacja
będzie ważna z punktu widzenia późniejszych oddziaływań – psycholog będzie miał
obraz tego, jakie oddziaływania były już ewentualnie podejmowane i jaki
przyniosły one efekt.
Na sam koniec psycholog
dopyta Cię o Twoje dzieciństwo i
wydarzenia, które miały miejsce w tamtym okresie. Jeśli jesteś z nami na
blogu dłużej, na pewno już rzuciło Ci się w oczy, że wiele problemów czy
zaburzeń, jakie dają pełne objawy w życiu dorosłym wynosimy właśnie z okresu
dzieciństwa. Psychologowie są tego świadomi, dlatego uzyskanie szczegółowszych
informacji na temat tego etapu Twojego życia powinno stanowić dla nich istotny
punkt całej rozmowy.
Wreszcie, po uzyskaniu odpowiedzi na wszystkie pytania psycholog zapyta Cię,
czego oczekujesz po spotkaniach z nich, czyli innymi słowy, jakiego efektu
końcowego terapii się spodziewasz. Czy ma Ci ona pomóc podbudować samoocenę? A
może zwalczyć fobię społeczną? A może wyjaśnić niektóre postawy i zachowania,
które nie są dla Ciebie do końca jasne? Pytanie to również daje psycholowi
ogląd na to, jakie cele sam sobie zakładasz i czy umiesz formułować możliwe do
osiągnięcia zamiary. Pytanie to może przybrać też inną formę, na przykład:
„Proszę sobie wyobrazić siebie po zakończeniu naszej terapii. W jakim miejscu
się Pan znajduje? Co Pan robi? Jak się Pan czuje?”. Mogą też paść pytania o to,
jakie zmiany widzi w sobie pacjent po całym cyklu spotkań lub co rzuciłoby się
w oczy otoczeniu, które analizowałoby jego zachowanie.
Jak pokonać obawy przed pójściem na wizytę?
Jak pisaliśmy w jednym z pierwszych akapitów, pójście do
psychologa jest decyzją o wpuszczenie kogoś obcego w naszą intymną sferę, a to
nie jest łatwym posunięciem. Często nawet po telefonie do poradni i ustaleniu
wizyty w głowie osoby potrzebującej pomocy rodzą się wątpliwości i chęć do
zrezygnowania ze spotkania ze specjalistą. Z czego one wynikają?
Niestety „spadkiem” po
jeszcze niedawno obecnym społecznym przekonaniu, że z pomocy psychologów
korzystają tylko osoby chore psychicznie, pozostał lęk przed wyśmianiem ze
strony innych. „A co, jeśli ktoś się dowie?” „A co, jeśli ktoś znajomy zobaczy
mnie pod drzwiami psychologa?” „A co, jeśli okaże się, że tylko sobie wymyślam
problemy i terapeuta też mnie wyśmieje?” – to tylko nieliczne z przykładów
myśli, które trapią osoby przez pierwszym spotkaniem ze specjalistą. Jest to
zrozumiałe, chociażby z uwagi na powód, o jakim wspomnieliśmy wyżej, ale także
z faktu, że w takich momentach stajemy się wobec siebie bardziej krytyczni.
Pojawiać się mogą również myśli w stylu „inni mają gorzej i nie chodzą na
terapię” albo (zwłaszcza w przypadku panów) „jestem facetem, więc nie wypada mi
rozmawiać o problemach”. Warto w takich momentach pamiętać, że nasze zdrowie
psychiczne jest tak samo ważne jak fizyczne, a dbanie, by było one w należytym
stanie wymaga czasami skorzystania z pomocy fachowej osoby. W końcu, gdy
chorujesz na alergie, zapalenie płuc czy migrenę też idziesz do lekarza po
pomoc, prawda? Dodatkowo należy uzmysłowić sobie, że psycholog nie ma na celu
cię surowo oceniać, ale pomóc Ci zrozumieć Twoje zachowania i postawy, które
utrudniają Ci poprawne funkcjonowanie wśród innych. Psycholog nie uzna, że
jesteś dziwny, nienormalny lub że robisz aferę o nic. Jeśli czujesz się z czymś
źle, to oznacza, że masz problem, który wypada rozwiązać.
Myślę więc, że powinno
się psychologów traktować tak jak każdego innego specjalistę z zakresu medycyny
– bez wstydu, bez obawy, że ktoś zobaczy, że czekasz na swoją kolej. Dzisiejsze
realia zresztą wykluczają w pewnym stopniu ryzyko tego, że ktoś się dowie, że
korzystasz z pomocy psychologa – w dobie e-wizyt jesteś tylko Ty i terapeuta,
co stwarza jeszcze bezpieczniejsze warunki do konsultacji.
Nie poddawaj się
Choć hasło to samo w sobie brzmi już bardziej jak truizm,
ważne jest, byś nie poddawał się w trakcie terapii. Przygotuj się na to, że
mogą pojawić się momenty trudne, w których ciężko będzie Ci mówić o niektórych
wydarzeniach, lub mówienie o czymś będzie sprawiało Ci może nawet i ból.
Pamiętaj jednak, by na bieżąco komunikować swoje odczucia terapeucie i próbować
przepracować to wraz z nim. Mów psychologowi o wszystkich swoich
wątpliwościach, odczuciach i refleksjach pojawiających się w trakcie terapii, o
obawach i oporach jakie odczuwasz. Wówczas terapeuta będzie mógł łatwiej
znaleźć sposób, by zapytać o te kwestie z innej strony, może popracować z nimi
inną metodą – wszystko po to, by Ci jak najbardziej pomóc. Pamiętaj również, że
wszystkie wasze wspólne wysiłki skierowane są na Twoją lepszą przyszłość, bo to
właśnie o nią razem walczycie w trakcie podejmowanej terapii.
Mamy nadzieję, że
odpowiedziałyśmy na Wasze pytania, odnośnie tego jak przygotować się do wizyty
u psychologa. Jeśli macie jeszcze inne pytania, na których odpowiedzi nie
zostały udzielone w powyższym tekście śmiało zadawajcie je w komentarzach na
dole, a my postaramy się na nie odpowiedzieć. A tym czasem dziękujemy Wam za
dzisiaj i do zobaczenia w kwietniowym artykule J
AK
Bibliografia:
https://centrumharmonii.pl/pierwsza-wizyta-u-psychologa
Komentarze
Prześlij komentarz